ازدواج و خانواده و آسیب های آن
میلاد بگی
چکیده
طلاق یکی از عوامل اصلی در تنوع بخشیدن به ترتیبات زندگی خانوادگی در دوران معاصر بوده است. با این‌حال تأثیر طلاق بر ترتیبات زندگی در ایران مورد مطالعه قرار نگرفته است. مطالعه حاضر با تحلیل داده‌های پیمایش ملی طلاق، الگوهای سکونت افراد (5054 نفر) پس از طلاق را مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان داد که 40 درصد مردان و 18 درصد زنان پس از طلاق، ...
بیشتر
طلاق یکی از عوامل اصلی در تنوع بخشیدن به ترتیبات زندگی خانوادگی در دوران معاصر بوده است. با این‌حال تأثیر طلاق بر ترتیبات زندگی در ایران مورد مطالعه قرار نگرفته است. مطالعه حاضر با تحلیل داده‌های پیمایش ملی طلاق، الگوهای سکونت افراد (5054 نفر) پس از طلاق را مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان داد که 40 درصد مردان و 18 درصد زنان پس از طلاق، به تنهایی زندگی میکنند. بیشتر زنان مطلقه زندگی به همراه خانواده پدری را انتخاب کردهاند. داشتن حضانت فرزندان از علل اصلی زندگی به همراه فرزندان و تشکیل خانوارهای تکوالد است، هرچند آنها از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار نیستند. بیشتر مادران سرپرست فاقد مسکن، غیرشاغل و بدون درآمد ثابت هستند. وضعیت اقتصادی یکی از مهم‌ترین عوامل در نحوه ترتیبات زندگی رنان و مردان پس از طلاق است و افراد شاغل و دارای مسکن ملکی، بیش از سایرین به تنهایی زندگی میکنند. با توجه به روند صعودی میزانهای طلاق و افزایش خانوارهای تکنفره و تکوالد ناشی از آن، اجرای سیاستهای حمایتی به ویژه برای خانوارهای زنسرپرست ضروری است. همچنین برای درک بهتر پیامدهای طلاق برای ترتیبات زندگی، مطالعات تجربی که به روشهای طولی و کیفی انجام شده باشد، ضروری است.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
مریم کاظمی سهلوانی؛ ملیحه علی مندگاری؛ علی روحانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه‌های مردان به‌عنوان والد ناتنی و چالش‌های ارتباطی آنان با فرزند ناتنی طراحی شده است. روش پژوهش، کیفی و به‌شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای انجام شده است. 15 نفر از مردان ساکن در شهر اصفهان که تجربۀ ازدواج مجدد پس از طلاق و زندگی در خانواده با حضور فرزند ناتنی را داشتند، به‌صورت هدفمند و به‌شیوۀ نمونهگیری نظری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه‌های مردان به‌عنوان والد ناتنی و چالش‌های ارتباطی آنان با فرزند ناتنی طراحی شده است. روش پژوهش، کیفی و به‌شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای انجام شده است. 15 نفر از مردان ساکن در شهر اصفهان که تجربۀ ازدواج مجدد پس از طلاق و زندگی در خانواده با حضور فرزند ناتنی را داشتند، به‌صورت هدفمند و به‌شیوۀ نمونهگیری نظری انتخاب شدند. دادهها به‌شیوۀ مصاحبۀ عمیق، گردآوری و به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. نتایج نشان داد «کارکردزدایی ناشی از فشار نقش» به‌عنوان مقولۀ هسته، عملکرد خانوادگیِ خانوادۀ ناتنی را مسئله‌مند میکند. مردان مشارکت‌کننده بهدلیل طیفی از شرایط فردی، بسترهای کارکردزدای درون / برون خانوادگی و فراگردهای فرهنگی - اجتماعیِ هنجار‌ها، فشار نقش سنگینی را احساس کرده بودند که رضایت‌مندی آنان از زندگی در این نوع خانواده‌ها را چالش‌‌برانگیز میکند. مردان مشارکت‌کننده خواستار برقراری ساختار و نظم سنتی خانواده و ثبات مفاهیم مردانگی در خانواده بودند؛ اما شرایط متفاوتی ازجمله ارجح‌بودن فرزند بر همسر، بی‌قدرتی والدگری و ... موجب بی‌ثباتی حوزۀ مردانه در خانواده و تشدید نارضایتی آنان شده بود. مردان مشارکت‌کننده در مواجهه با فشارِ نقش تجربه‌شده و نارضایتی حاصل از آن، راهبردهای متفاوتی ازجمله راهبرد پیشگیرانه و ناسازگارانه را انتخاب میکنند. راهبرد پیشگیرانه، پیامدی سازنده‌داشته و موجب تقویت حریم خانوادگی شده است؛ اما راهبرد ناسازگارانه منجر به طلاق مجدد شده بود؛ درنتیجه، عوامل زمینه‌ساز فشارِ نقش و راهبردهای اتخاذ‌شده، عملکرد خانوادگی خانواده‌های ناتنی را تحت‌الشعاع قرار میدهد.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
زهرا فلک الدین؛ مسعود حاجی زاده میمندی؛ سید محسن موسوی؛ احمد کلاته ساداتی
چکیده
شادکامی در عصر حاضر به یک مسئلۀ مهم و حتی به یکی از ابعاد توسعۀ اجتماعی تبدیل شده است و زنان بهویژه مادران، نقش مهمی در تأمین این شادکامی در خانواده دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ نقش زنان سرپرست خانوار در شادکامی خانواده است که به روش کیفی و تکنیک تحلیل محتوا و مصاحبه با 20نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر یزد انجام گرفت. ...
بیشتر
شادکامی در عصر حاضر به یک مسئلۀ مهم و حتی به یکی از ابعاد توسعۀ اجتماعی تبدیل شده است و زنان بهویژه مادران، نقش مهمی در تأمین این شادکامی در خانواده دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ نقش زنان سرپرست خانوار در شادکامی خانواده است که به روش کیفی و تکنیک تحلیل محتوا و مصاحبه با 20نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر یزد انجام گرفت. از بین یافته‌های پژوهش، شش مفهوم نهاییِ «نگرش بازاندیشانه، مدیریت اقتصادی زندگی، طردگریزی فعالانه، استیگمای ناشی از فرهنگ، تلاش در جهت توسعه و تعمیق روابط اجتماعی و تمرکز ویژه بر تربیت و رشد همه‌جانبۀ فرزندان» به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که درواقع زنان پژوهش حاضر همۀ سعی و تلاش خویش را به کار می‌گرفتند که شادکامی را در بین فرزندان خویش به وجود آورند، مشکلات اقتصادی را مدیریت کنند و با داغ ننگ ناشی از سرپرست خانوار بودن و مشکلات پس از آن کنار بیایند، همچنین در روحیات خویش نوعی بازاندیشی مثبت داشته باشند و با تقویت روحیۀ خویش، برای شادکامی فرزندانشان تلاش کنند. درواقع آنان به‌دنبال آن بودند که نگاهی همه‌جانبه به نیازهای فرزندانشان، ازجمله نیازهای مالی-عاطفی- تعاملاتی، آموزشی، فراغتی داشته باشند که همۀ این تلاش‌ها و ایثار مادرانه، تحت عنوان مقولۀ «والدگری مضاعف» تشخیص داده شد؛ زیرا این زنان بیان می‌داشتند که بعد از پذیرش نقش سرپرستی خانوار، وظایف پدری و مادری را توأمان انجام می‌دهند که فراتر از وظایف مادرانگی صرف است. بر اساس نتایج پژوهش، توجه به نیازهای سرپرستان خانوار و توانمندسازی آنان متعاقب آن، بر شادکامی خانواده تأثیر دارد. توجه نهادهای حمایتی و سیاست‌گذاران اجتماعی- فرهنگی به زنان سرپرست خانوار توصیه میشود.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
دنیا جعفرزاده؛ آسیه شریعتمدار؛ علی قره‌داغی
چکیده
طلاق عاطفی نوعی از نابهنجاری است که در‌سطح کوچک، اساس خانواده و در‌بُعد وسیع‌تر، جامعه را درگیر میکند؛ از این رو، بررسی و توصیف تجربۀ زیستۀ فرزندان طلاق عاطفی ضرورت خاصی دارد. هدف پژوهش حاضر توصیف تجربۀ زیستۀ فرزندان والدین دچار طلاق عاطفی است. در این پژوهش از رویکرد پژوهش کیفی با روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. ...
بیشتر
طلاق عاطفی نوعی از نابهنجاری است که در‌سطح کوچک، اساس خانواده و در‌بُعد وسیع‌تر، جامعه را درگیر میکند؛ از این رو، بررسی و توصیف تجربۀ زیستۀ فرزندان طلاق عاطفی ضرورت خاصی دارد. هدف پژوهش حاضر توصیف تجربۀ زیستۀ فرزندان والدین دچار طلاق عاطفی است. در این پژوهش از رویکرد پژوهش کیفی با روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. ۱۲ نفر از نوجوانان و جوانان واجد شرایط به‌روش هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب شدند. جمع‌آوری اطلاعات با مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و تجزیه‌وتحلیل آنها به‌روش تحلیل‌مضمون صورت گرفت. یافتهها به استخراج ۹۶ مضمون فرعی و ۱۳ مضمون اصلی ازجمله: خلأ ارتباطی و عاطفی فرزندان، غوطه‌ور‌بودن خانواده در هیجان‌های منفی، آشفتگی‌های روانی فرزندان، مشکلات الگوپذیری و شیوه‌های مقابلۀ فرزندان با فشار روانی منجر شد. نتایج بیانگر آن است که در‌اثر کارکرد ناسالم خانواده‌های دچار طلاق عاطفی، فرزندان به‌جای اینکه خانواده را پناهگاهی آرامش‌بخش بدانند، آن را عامل آشفتگی و تنش قلمداد میکنند؛ بنابراین توصیه میشود ضمن آگاهی‌بخشی به والدین از اثر‌های سمی طلاق عاطفی در راستای توانمندسازی و ارتقای سرمایه‌های روان‌شناختی فرزندان طلاق عاطفی نیز اقدام شود.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
میلاد بگی؛ حاتم حسینی
چکیده
تفاوت‌های نسلی در نگرش به طلاق می‌تواند منبع تغییرات گسترده‌ای در ارزش‌های مرتبط با خانواده باشد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی این تفاوت‌ها بین نسل‌های مختلف و تغییرات آن در دو دهۀ گذشته است. به این منظور داده‌های پیمایش ارزش‌های جهانی در سه موج چهارم، پنجم و هفتم با نمونۀ کل 6701 نفر که به روش تصادفی خوشهای چندمرحلهای گردآوری شده بودند، ...
بیشتر
تفاوت‌های نسلی در نگرش به طلاق می‌تواند منبع تغییرات گسترده‌ای در ارزش‌های مرتبط با خانواده باشد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی این تفاوت‌ها بین نسل‌های مختلف و تغییرات آن در دو دهۀ گذشته است. به این منظور داده‌های پیمایش ارزش‌های جهانی در سه موج چهارم، پنجم و هفتم با نمونۀ کل 6701 نفر که به روش تصادفی خوشهای چندمرحلهای گردآوری شده بودند، تجزیه‌وتحلیل شدند. با توجه به اینکه هدف، بررسی تأثیر ویژگی نسل‌های مختلف در کنار ویژگی‌های فردی بود، در تحلیل دادهها علاوه بر آمارهای توصیفی، از تحلیل‌های چندسطحی استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت‌های معناداری در نگرش نسل‌های مختلف به طلاق وجود دارد. نسل‌های جوان‌تر، در همۀ سنین، نگرش مثبت‌تری به طلاق دارند. نتایج همچنین بیان‌کنندۀ تغییرات نسلی در نگرش به طلاق است؛ به‌طوری که در طول زمان، همواره در موافقت با طلاق تغییر کرده است. این موضوع بین همۀ نسل‌ها صدق میکند. نتایج الگوهای چندسطحی نشان داد هرچند بخشی از تفاوت‌های موجود در نگرش افراد به طلاق، در ویژگی‌های فردی آنها ریشه دارد، ویژگی‌های نسل‌ها دربارۀ تحصیلات دانشگاهی، ارزش‌های سکولار، برابری جنسیتی و ارزش‌های مدرن خانواده بر نگرش آنان به طلاق تأثیر می‌گذارد. با ادامۀ روند جایگزینی نسلی و نیز شتابی که در پدیده‌هایی همچون شهرنشینی، جهانی‌شدن فرهنگی، گسترش آموزش، توسعۀ فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، گسترش رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، باید انتظار داشت روند روبه‌رشد نگرش مثبت به طلاق همچنان تداوم یابد.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
هادی افرا؛ علی محمدزاده ابراهیمی
چکیده
با تأثیرگرفتن از تحولات شتابان و رواج فردگرایی که در جوامع مدرن رخ داده است، رضایت زناشویی به‌منزلۀ یکی از شاخص‌‌های کیفیت ازدواج دچار تحول شده است؛ به عبارتی، قرارگرفتن در معرض عقاید فردگرایانه، الگوهای زناشویی را تغییر داده است؛ ازاین‌رو، هدف از پژوهش حاضر، پیش‌‌بینی رضایت از زناشویی براساس میزان فردگرایی و صمیمیت و روش انجام ...
بیشتر
با تأثیرگرفتن از تحولات شتابان و رواج فردگرایی که در جوامع مدرن رخ داده است، رضایت زناشویی به‌منزلۀ یکی از شاخص‌‌های کیفیت ازدواج دچار تحول شده است؛ به عبارتی، قرارگرفتن در معرض عقاید فردگرایانه، الگوهای زناشویی را تغییر داده است؛ ازاین‌رو، هدف از پژوهش حاضر، پیش‌‌بینی رضایت از زناشویی براساس میزان فردگرایی و صمیمیت و روش انجام آن از نوع همبستگی و پیمایش است. جامعۀ آماری پژوهش شامل زنان و مردان متأهل بالای 18 سال ساکن در شهر بجنورد در سال 1399 است. با استفاده از سمپل پاور، تعداد نمونه 957 نفر انتخاب شد. روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای است. نتایج حاصل از آمارۀ پیرسون نشان میدهد بین فردگرایی و صمیمیت با رضایت از زناشویی رابطۀ معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان میدهد مجموعه متغیرهای مستقل (فردگرایی و صمیمیت) 39 درصد واریانس متغیر وابسته (رضایت از زناشویی) را تبیین میکنند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل ایموس نشان میدهد فردگرایی علاوه بر اثر مستقیم بر رضایت از زناشویی، ازطریق صمیمیت اثر غیرمستقیم نیز بر رضایت از زناشویی دارد. نتایج پژوهش برخلاف دیدگاه کسانی که معتقدند مدرنیته و پیامدهای آن از قبیل فردگرایی سبب زوال و فروپاشی خانواده شدهاند، نشان میدهد خانواده به شیوۀ جدیدی همچنان به زندگی خود ادامه میدهد و مهم‌ترین نهاد اجتماعی جامعه محسوب میشود.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
زهرا محمدی
چکیده
طلاق از آسیبهای اجتماعی خانواده است که دلایل مختلفی دارد و روزبه‌روز در حال افزایش است. هدف این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و تمایل به طلاق در میان زنان است. در این زمینه از نظریه‌‌های سرمایۀ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوردیو (1986)، کلمن (1988)، فوکویاما (1997) و سایر دانشمندان استفاده شده است. پژوهش از نوع ...
بیشتر
طلاق از آسیبهای اجتماعی خانواده است که دلایل مختلفی دارد و روزبه‌روز در حال افزایش است. هدف این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و تمایل به طلاق در میان زنان است. در این زمینه از نظریه‌‌های سرمایۀ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوردیو (1986)، کلمن (1988)، فوکویاما (1997) و سایر دانشمندان استفاده شده است. پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری زنان بندر دیلم است که به طلاق‌گرفتن از همسرانشان تمایل داشتند. بهدلیل کوچک‌بودن جامعۀ آماری، به نمونهگیری نیازی نبود و 54 نفر از آنها حاضر به پاسخگویی شدند. دادهها ازطریق پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم‌‌افزار spss تحلیل شد. با توجه به نرمال‌بودن دادهها، آزمون پیرسون برای رابطۀ بین متغیرها به‌‌کار گرفته شد. یافتهها نشان داد بیشترین زنان متمایل به طلاق‌گرفتن، در سنین جوانی بودند و طلاق آنان نیز در سالهای اولیۀ ازدواج اتفاق افتاده است. بین سرمایۀ اجتماعی و تمایل به طلاق رابطۀ معکوس وجود داشت. زنان دارای مشارکت اجتماعی بیشتر، اقدامشان برای طلاق جدی بود. زنان دارای اعتماد بیشتر و روابط اجتماعی قوی‌‌تر، تمایل کمتری به طلاق داشتند. بین سرمایۀ اقتصادی و تمایل به طلاق و نیز سرمایۀ فرهنگی (تجسم‌یافته، عینیت‌یافته و نهادی) و تمایل به طلاق رابطۀ معناداری وجود نداشت. نتیجه اینکه سرمایۀ اجتماعی، نوعی کنترل اجتماعی پنهان برای زوجین فراهم میکند؛ یعنی وجود اعتماد و روابط اجتماعی قوی بهویژه نسبت به همسر موجب کاهش طلاق میشود.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
سید صمد بهشتی؛ آرمان حیدری؛ عاطفه مدبرنژاد
چکیده
زندگی امروز، زندگی در دنیای رسانه‌هاست که بر انتظارات نقش جنسیتی افراد تأثیرگذارند. هدف اصلی این پژوهش مدل‌سازی تأثیر رسانه‌ها بر انتظارات نقش جنسیتی افراد 15 سال به بالای شهر یاسوج بود. پژوهش حاضر، یک پژوهش کمی به شیوۀ پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش والدین و فرزندان ...
بیشتر
زندگی امروز، زندگی در دنیای رسانه‌هاست که بر انتظارات نقش جنسیتی افراد تأثیرگذارند. هدف اصلی این پژوهش مدل‌سازی تأثیر رسانه‌ها بر انتظارات نقش جنسیتی افراد 15 سال به بالای شهر یاسوج بود. پژوهش حاضر، یک پژوهش کمی به شیوۀ پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش والدین و فرزندان نوعی آنها در شهر یاسوج است. حجم نمونه 373 نفر و روش نمونهگیری به‌صورت نمونهگیری تصادفی چندمرحلهای بوده است. در نهایت، دادهها به کمک نرم‌افزارهای آماری SPSS و Amos تحلیل شدند. اطلاعات به‌دست‌آمده در مدل نشان‌دهندۀ معناداربودن اثر میزان اعتماد به تلویزیون، سن، سرمایۀ فرهنگی، میزان استفاده از تلویزیون، میزان استفاده از ماهواره، میزان اعتماد به ماهواره بر میزان انتظارات نقش جنسیتی است. این عوامل توانسته‌اند در مجموع 59 درصد از واریانس انتظارات نقش جنسیتی را تبیین کنند؛ اما اثر متغیرهای هم‌ذات‌پنداری با ماهواره و هم‌ذات‌پنداری با تلویزیون بر میزان انتظارات نقش جنسیتی معنی‌دار نبود. براساس یافته‌های این پژوهش، رسانه‌های داخلی مانند تلویزیون بیشتر مروّج ارزش‌های سنتی و افزایش تفکیک نقش جنسیتیاند؛ در حالی که، رسانه‌هایی مانند ماهواره بیشتر کاهش‌دهندۀ میزان اعتقاد به تفکیک نقش جنسیتیاند. همچنین تلویزیون ایران به‌لحاظ انتظارات نقش جنسیتی با اختلاف زیادی روی گروه والدین اثرگذار است و کمتر می‌تواند با برنامه‌های خود با محتوای نقش‌های جنسیتی بر فرزندان تأثیر بگذارد.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
حسین افراسیابی؛ عسل رضوی
چکیده
بی‌وفایی و خیانت زناشویی، ازجمله مسائلی است که در دهه‌های اخیر در سینما به آن توجه و روایت‌های گوناگونی از آن بازنمایی شده است. در سینمای پس از انقلاب ایران، به‌طور مشهود از دهۀ 80، خیانت زناشویی به‌عنوان آسیبی اجتماعی، جای خود را در سینمای ایران باز کرد. هدف این پژوهش، کشف چگونگی بازنمایی خیانت در فیلم‌های دهۀ 80 و 90 سینمای ایران ...
بیشتر
بی‌وفایی و خیانت زناشویی، ازجمله مسائلی است که در دهه‌های اخیر در سینما به آن توجه و روایت‌های گوناگونی از آن بازنمایی شده است. در سینمای پس از انقلاب ایران، به‌طور مشهود از دهۀ 80، خیانت زناشویی به‌عنوان آسیبی اجتماعی، جای خود را در سینمای ایران باز کرد. هدف این پژوهش، کشف چگونگی بازنمایی خیانت در فیلم‌های دهۀ 80 و 90 سینمای ایران است. نمونهگیری به روش هدفمند انجام شد؛ بهگونهای که 14 فیلم از میان فیلم‌های این دو دهه با محور اصلی خیانت برگزیده شد. برای تحلیل دادهها، تکنیک تحلیل تماتیک به کار رفت. حاصل تحلیل دادهها، شکلگیری هشت تم اصلی بود که عبارت است از: برجستهسازی خیانت جنسی/ عاطفی، نارضایتی زناشویی، بستر اجتماعی آسیبزا، بیهنجاری شخصی، خیانت بهمثابه انتقام، پذیرش ناگزیر، آشفتگی ناشی از خیانت و فرسایش ارتباطی خانواده. براساس تم نهایی پژوهش، خیانت زناشویی در سینمای ایران به‌صورت یک تعلیق در زندگی بازنمایی شده است؛ یعنی خیانت هم به‌عنوان نتیجه و هم علت یک زندگی معلق، آشفته و بیهنجار آمده است.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
زهرا میرحسینی؛ زهرا کوه‌پیما رونیزی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف واکاوی فهم ادراک‌شدۀ زنان از آسیبهای خانواده و با استفاده از روش کیفی انجام شده است؛ به این منظور، با 17زن 18 تا 65 سالۀ شهر فسا، که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شده است. براساس نتایج پژوهش، درمجموع، دو گونه «آسیبهای محتوایی» و «آسیبهای ساختاری»، دسته‌بندی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف واکاوی فهم ادراک‌شدۀ زنان از آسیبهای خانواده و با استفاده از روش کیفی انجام شده است؛ به این منظور، با 17زن 18 تا 65 سالۀ شهر فسا، که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شده است. براساس نتایج پژوهش، درمجموع، دو گونه «آسیبهای محتوایی» و «آسیبهای ساختاری»، دسته‌بندی و شناسایی شده است. آسیبهای محتوایی، که بیشتر بر بعد روابط درونی خانواده و میان اعضا تأکید دارد، شامل سه مقولۀ اصلی «شکلگیری پیلههای تنهایی و دنیای فردیشده»، «والدگری تعمیمیافته و فرزندمحوری فزاینده» و «اختلافات و ناسازگاریهای مداوم و مزمن خانوادگی» است. علاوه بر این، گونۀ دوم، که بر جنبههای بیرونی خانواده اشاره دارد و با نام «آسیبهای ساختاری» نامگذاری شده است، در قالب سه مقولۀ اصلی «تغییر ارزشها و باورهای خانوادگی بهمثابه تغییر و تحولات نهاد خانواده»، «تسری آسیبهای اجتماعی به درون خانواده‌ها» و «چالش‌های مرتبط با رفاه اجتماعی» دسته‌بندی شده است. گفتنی است با توجه به کیفیبودن پژوهش، پژوهشگران، به هیچ وجه، قصد تعمیم یافته‌های پژوهش را ندارند.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
عبدالطیف کاروانی؛ مهذی کاوه
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظم و ترجیح گفتمانی بازنمایی‌شده از خانوادۀ ایرانی در سریال زیر پای مادر انجام شده است. در این پژوهش، واحد تحلیل، سریال و واحد مشاهده، مناسبات گفتمانی موجود در فیلم بوده است. اجزای این روش عبارت است از: شناسایی دال‌های محوری، مفصل‌بندی و تعیین گفتمان، شناسایی دال شناور، رابطۀ گفتمانی، فرجام تقابل ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظم و ترجیح گفتمانی بازنمایی‌شده از خانوادۀ ایرانی در سریال زیر پای مادر انجام شده است. در این پژوهش، واحد تحلیل، سریال و واحد مشاهده، مناسبات گفتمانی موجود در فیلم بوده است. اجزای این روش عبارت است از: شناسایی دال‌های محوری، مفصل‌بندی و تعیین گفتمان، شناسایی دال شناور، رابطۀ گفتمانی، فرجام تقابل گفتمانی و رابطه با متن (زمینه اجتماعی). یافته‌های این پژوهش نشان داد در این سریال، دو گفتمان خانوادۀ در حال گذار و خانوادۀ سنتی بازنمایی شده و فرجام گفتمانی با برتری گفتمان سنتی خاتمه یافته است. خانوادۀ در حال گذار در این سریال، ویژگیهایی مانند خانوادۀ هستهای، عشق رمانتیک، سبک حل مسئلۀ غیرسازنده، فرزندسالاری، بیسویهسازی رفتارهای ناهنجار و کینهتوزی و نبخشیدن داشته است. در آنسو، خانوادۀ سنتی قرار گفته است. ازجمله ویژگی‌های اصلی این خانواده میتوان به ویژگی‌های مانند خانوادۀ گسترده، مردسالاری، تعصبات شدید خانوادگی، سبک حل مسئلۀ غیرسازنده، پشتیبانی و حمایتگری، جمعگرایی و خانوادهگرایی اشاره کرد.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
امید عیسی نژاد؛ شهین هوشمند
چکیده
یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های افراد در طول زندگی، تصمیم‌گیری دربارۀ انتخاب همسر است؛ بنابراین برای پیشگیری از فرسودگی زناشویی، توجه جدی به ملاک‌های انتخاب همسر قبل از ازدواج، ضروری به نظر می‌رسد. هدف این پژوهش، بررسی ملاک‌های انتخاب همسر و ملاک‌های انتخاب دوست جنس مخالف و مقایسۀ ملاک‌های انتخاب شریک در افراد دارای تجربۀ دوستی و ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های افراد در طول زندگی، تصمیم‌گیری دربارۀ انتخاب همسر است؛ بنابراین برای پیشگیری از فرسودگی زناشویی، توجه جدی به ملاک‌های انتخاب همسر قبل از ازدواج، ضروری به نظر می‌رسد. هدف این پژوهش، بررسی ملاک‌های انتخاب همسر و ملاک‌های انتخاب دوست جنس مخالف و مقایسۀ ملاک‌های انتخاب شریک در افراد دارای تجربۀ دوستی و بدون تجربۀ دوستی با جنس مخالف بود. نمونۀ پژوهش شامل 486 نفر بود که به شیوۀ نمونهگیری خوشهای از میان دانشجویان انتخاب شدند و پرسش‌نامۀ اولویتبخشی ملاک‌های همسرگزینی را تکمیل کردند. یافتهها نشان داد در هر دو جنس، 5 ملاک عشق و علاقه، عفت و پاکدامنی، مسئولیتپذیری، سلامت روانی و توانایی تصمیم‌گیری، بیشترین اهمیت و 5 ملاک درآمد، سن، تناسب موقعیت اجتماعی، تحصیلات و قومیت یکسان، کمترین اهمیت را داشتند. همچنین میانگین ملاکها برای انتخاب شریک از منظر افراد دارای تجربۀ دوستی با جنس مخالف در هر دو جنس، بیشتر از افراد بدون تجربۀ دوستی است که نشان میدهد افراد دارای تجربۀ دوستی، دقیقتر و سختگیرانهتر از افراد بدون تجربۀ دوستی در انتخاب شریک عمل میکنند.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
اکبر علیوردی نیا؛ نگین عینی
چکیده
بیشتر پژوهش‌های فمینیسم رادیکال، افشای خشونت مردان به زنان را هدف خود قرار داده است و می‌کوشد رد پای ارزش‌های پدرسالارانه و علوم اجتماعی مردمحور را آشکار کند. برداشت‌های افراد از دیگران از نگرش‌هایی متأثر است که آنها ابراز میکنند و برخورداری از نگرشی خاص به افراد اجازه میدهد خود واقعیشان را ابراز کنند. هدف این پژوهش، بررسی ...
بیشتر
بیشتر پژوهش‌های فمینیسم رادیکال، افشای خشونت مردان به زنان را هدف خود قرار داده است و می‌کوشد رد پای ارزش‌های پدرسالارانه و علوم اجتماعی مردمحور را آشکار کند. برداشت‌های افراد از دیگران از نگرش‌هایی متأثر است که آنها ابراز میکنند و برخورداری از نگرشی خاص به افراد اجازه میدهد خود واقعیشان را ابراز کنند. هدف این پژوهش، بررسی و تبیین نگرش به زن‌زنی در میان دانشجویان پسر از دیدگاه نظریۀ فمینیسم رادیکال است که تمرکز اصلی آن بر ساختارهای نابرابر اجتماعی در حوزه‌های خصوصی و عمومی است. روش تحقیق، پیمایشی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. جمعیت پژوهش نیز متشکل از دانشجویان پسر دانشگاه مازندران بوده است. درمجموع، ۴۲۸ نفر از دانشجویان به روش نمونهگیری طبقه‌ای انتخاب شدند. متغیرهای مستقل، که در پی تبیین نگرش به زن‌زنی بوده‌اند، شامل اعتقاد به باورهای پدرسالاری شوهران، پذیرش کلیشه‌های نقش جنسیتی، انتظارات ناشی از نقش ازدواج، باور به مسئول‌بودن شوهر در قبال خشونتشان و باور به مقصربودن زن برای خشونت علیه او بوده است. نتایج داده‌های توصیفی نشان داد نگرش به زن‌زنی در سطح میانه قرار دارد. یافتهها نشان داد میان متغیرهای مدنظر، توان تبیینی متغیر پذیرش کلیشه‌های نقش جنسیتی در تبیین نگرش دانشجویان پسر دانشگاه مازندران به زن‌زنی، بیشتر از متغیرهای دیگر است.دستاورد نظری این پژوهش، به قابلیت کاربست نظریۀ فمینیسم رادیکال در بررسی نگرش دانشجویان پسر به زن‌زنی دلالت دارد و رویکرد فمینیسم رادیکال، از قابلیت تحلیل و تفسیر رویکرد جوانان برخوردار است.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
عباس عسکری ندوشن؛ مهری شمس قهفرخی؛ فریده شمس قهفرخی
چکیده
طی دهه‌های اخیر، طلاق در ایران روند رو به افزایشی داشته است. این مقاله روند تغییرهای طلاق و همچنین، مشخصه‌های اقتصادی- اجتماعی افراد مطلقۀ ایران را در سالیان اخیر بررسی میکند. برای این کار، از داده‌های ثبت احوال کشور، و همچنین، از نتایج منتشرشدۀ سرشماری‌های 1365 تا 1395 و اطلاعات فردی مربوط به نمونۀ 2 درصدی سرشماری 1395 استفاده شده است. ...
بیشتر
طی دهه‌های اخیر، طلاق در ایران روند رو به افزایشی داشته است. این مقاله روند تغییرهای طلاق و همچنین، مشخصه‌های اقتصادی- اجتماعی افراد مطلقۀ ایران را در سالیان اخیر بررسی میکند. برای این کار، از داده‌های ثبت احوال کشور، و همچنین، از نتایج منتشرشدۀ سرشماری‌های 1365 تا 1395 و اطلاعات فردی مربوط به نمونۀ 2 درصدی سرشماری 1395 استفاده شده است. برای بررسی اهمیت نسبی همبسته‌های متفاوت افراد، مدل رگرسیون لوجستیک برای داده‌های سطح فردی سرشماری 1395 به کار برده شده است. یافته‌های پژوهش، روند رو به رشد طلاق را در طی سالیان اخیر نشان میدهد. درصد افراد مطلقه طی سرشماری‌های 1365 تا 1395 افزایش داشته است. گذشته از آن، نسبت افراد مطلقۀ باسواد بیشتر از افراد مطلقۀ بی‌سواد است. بیشترین طلاق‌ها در سالهای ابتدایی ازدواج اتفاق افتاده است. مطابق یافته‌های تحلیل چندمتغیره نیز احتمال بودن در وضعیت طلاق، در بین زنان بیش از مردان، در بین ساکنان نقاط شهری بیش از نقاط روستایی و در میان بیکاران، بیش از سایر وضعیت‌هااست. همچنین، براساس نتایج، تحصیلات، رابطه‌ای U- شکل معکوس را با تجربۀ طلاق نشان میدهد؛ به‌طوری‌که داشتن تحصیلات «راهنمایی و متوسطه» و «دیپلم»، بیشترین احتمال ماندن در وضعیت طلاق را نشان میدهد. در سطوح پایین‌تر و بالاتر تحصیلی این احتمال کمتر برآورد میشود.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
سیدرضا جوادیان؛ هادی میرزایی فتح آباد؛ حسین افراسیابی
چکیده
بسیاری از سازمان‌های مددکاری اجتماعی برای کمک به زنان سرپرست خانوار، برنامه‌های توانمندسازی در نظر می‌گیرند؛ اما زنان همیشه از این برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی استقبال نمی‌کنند؛ بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ دلایل و زمینه‌های مشارکت‌نکردن زنان در برنامه‌های توانمندسازی انجام شده است. برای انجام این کار کیفی از روش ...
بیشتر
بسیاری از سازمان‌های مددکاری اجتماعی برای کمک به زنان سرپرست خانوار، برنامه‌های توانمندسازی در نظر می‌گیرند؛ اما زنان همیشه از این برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی استقبال نمی‌کنند؛ بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ دلایل و زمینه‌های مشارکت‌نکردن زنان در برنامه‌های توانمندسازی انجام شده است. برای انجام این کار کیفی از روش نظریۀ زمینه‌ای بهره گرفته شده است و زمینۀ مدنظر مطالعه، زنان سرپرست خانواری هستند که در ادارۀ بهزیستی شهر یزد پروندۀ خدمات حمایتی دارند؛ به همین دلیل، با 30 نفر از این زنان تحت پوشش ادارۀ بهزیستی این شهر، با روش نمونهگیری هدفمند مصاحبه شده است. اطلاعات به‌دست‌آمده، با شیوۀ کدگذاری نظری شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی تجزیه‌وتحلیل شدهاند و یافتهها درخصوص دلایل مشارکت‌نکردن زنان، 7 مقولۀ اصلی و 1 مقولۀ مرکزی (دلسردی از وضعیت موجود) را نشان می‌دهند. این مقولات، شامل احساس بی‌نیازی، رنجوری، اجبار به خانه‌نشینی، الزام به کار، فراز و نشیب وام، هزینۀ مسافت و ترس از شکست است. به‌طور کلی میشود چنین استنتاج کرد که موفقیت در اجرای برنامه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، نیازمند توجه به وضعیت جسمی، روانی، خانوادگی و توانایی‌های زنان و آموزش آنان برای حضور و مشارکت در این برنامه‌ها است.
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
زهرا دهقانی تفتی؛ اصغر محمدی؛ منصور حقیقتیان
چکیده
طلاق عاطفی ازجمله مسائل اجتماعی مهم محسوب میشود و در پژوهش حاضر، پیامدهای اجتماعی آن در میان زنان شهر تهران طی سالهای 97-96 بررسی شده است. روش پژوهش، پیمایش جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان متأهل مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و خانه‌های سلامت مناطق 22گانۀ تهران و حجم نمونۀ آماری 622 نفر بوده است که به روش نمونهگیری انتخاب شدهاند. ابزار ...
بیشتر
طلاق عاطفی ازجمله مسائل اجتماعی مهم محسوب میشود و در پژوهش حاضر، پیامدهای اجتماعی آن در میان زنان شهر تهران طی سالهای 97-96 بررسی شده است. روش پژوهش، پیمایش جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان متأهل مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و خانه‌های سلامت مناطق 22گانۀ تهران و حجم نمونۀ آماری 622 نفر بوده است که به روش نمونهگیری انتخاب شدهاند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته بوده است و یافتهها نشان میدهد طلاق عاطفی بر میزان رشد اجتماعی و مسئولیتپذیری اجتماعی تأثیری نداشته و بر متغیر روابط نامناسب زناشویی (خیانت)، آسیبهای اجتماعی، رضایت زناشویی و انزوای اجتماعی تأثیرگذار بوده است.
