مقاله پژوهشی
جوانان و مسائل اجتماعی آنها
عبدالحسین کلانتری؛ زهرا شهرزاد؛ حمید پارسانیا
چکیده
افراد و مکاتب مختلف همواره دربارۀ مرگ به‌منزلۀ راز دیرپای بشر تأمل و جامعه‌شناسان از منظرهای مختلفی دربارۀ مرگ و حواشی آن کنکاش کرده‌اند. حوزۀ جامعه‌شناسی مرگ، سرشار از قلمروهای نامفتوح نظری است که بصیرت‌های جالب‌توجهی از جامعه را نصیب پژوهشگران می‌کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که افراد در تجربۀ زیسته‌شان چه مکانیزم‌هایی ...
بیشتر
افراد و مکاتب مختلف همواره دربارۀ مرگ به‌منزلۀ راز دیرپای بشر تأمل و جامعه‌شناسان از منظرهای مختلفی دربارۀ مرگ و حواشی آن کنکاش کرده‌اند. حوزۀ جامعه‌شناسی مرگ، سرشار از قلمروهای نامفتوح نظری است که بصیرت‌های جالب‌توجهی از جامعه را نصیب پژوهشگران می‌کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که افراد در تجربۀ زیسته‌شان چه مکانیزم‌هایی را برای یادآوری و غفلت از مرگ به کار می‌گیرند. به این منظور با رویکردی کیفی، مصاحبه‌های پدیدارشناسانه‌ای با 23 نفر از افرادی که در رویارویی با مرگ، تجربۀ زیستۀ مهم و جالب‌توجهی داشتند (نمونه‌های حدی) صورت پذیرفت و با تحلیل تماتیک متن مصاحبه‌ها، مکانیزم‌های یادآوری مرگ در هشت مضمون اصلی رویارویی با مرگ دیگران، پرسش‌های ذهنی یادآور مرگ، تجربیات نزدیک به مرگ، ساختارهای اجتماعی یادآور مرگ، یاد مرگ در روابط بین فردی، مصرف فرهنگی یادآور مرگ، مناسک دینی یادآور مرگ و یادآوری مرگ با هدف فرار از وضع موجود و مکانیزم‌های غفلت از مرگ در پنج مضمون اصلی غفلت از مرگ، غفلت‌های حاصل از زندگی روزمره، نگرش‌های کژکارکردی به مرگ، پرهیز از مراسم مرگ و پرهیز از مکالمات یادآور مرگ استخراج شد. در انتها با کاربست یافته‌ها بر وضعیت پاندمی کرونا ملاحظاتی برای رشد مرگ‌آگاهی در جامعۀ ایرانی مطرح شده است.
مقاله پژوهشی
برنامه های توسعه و سیاستگزاری های عمومی مرتبط با مسائل اجتماعی
علی شجاعی فرد؛ مرضیه دهقانی زاده؛ غلامرضا لاری
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر رهبری مسئولیت‌پذیر بر رفتار محیطزیستی کارکنان در راستای نقش تعهد سازمانی، چشم‌انداز مشترک سبز و منبع کنترل درونی محیط‌زیست در کارکنان اتوبوس‌رانی شهر اصفهان انجام شد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی- پیمایشی است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد جمعآوری ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر رهبری مسئولیت‌پذیر بر رفتار محیطزیستی کارکنان در راستای نقش تعهد سازمانی، چشم‌انداز مشترک سبز و منبع کنترل درونی محیط‌زیست در کارکنان اتوبوس‌رانی شهر اصفهان انجام شد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی- پیمایشی است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد جمعآوری شد و نمونۀ آماری این پژوهش شامل 174نفر از کارکنان اتوبوس‌رانی شهر اصفهان بود. نتایج که با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تحلیل شد، نشان داد رهبری مسئولیت‌پذیر بر رفتار محیطزیستی کارکنان، تعهد سازمانی و چشم‌انداز مشترک سبز اثر مثبت و معناداری دارد. چشم‌انداز مشترک سبز نیز بر رفتار محیطزیستی کارکنان اثر مثبت و معناداری دارد و همچنین، رهبری مسئولیت‌پذیر ازطریق چشم‌انداز مشترک سبز بر رفتار محیطزیستی کارکنان اثرگذار است. همچنین نتایج نشان داد رهبری مسئولیت‌پذیر بر رفتار محیطزیستی، با واسطه‌گری تعهد سازمانی اثر معناداری نداشت و نقش تعدیلگر منبع کنترل درونی محیط‌زیست کارکنان، در رابطۀ تعهدسازمانی و رفتار محیطزیستی و همچنین در رابطۀ چشم‌انداز مشترک سبز و رفتار محیطزیستی تأیید نشد. بنابراین مدیران مسئولیت‌پذیر باید به ایجاد رفتارهای محیطزیستی در کارکنان اتوبوس‌رانی اهمیت دهند و در چشم‌انداز و استراتژیهای خود با مشارکت کارکنان و ایجاد چشم‌انداز مشترک سبز، برنامههایی را در نظر بگیرند تا انرژی کمتری در حوزۀ حمل‌ونقل تلف شود و آسیب کمتری نیز به محیط‌زیست وارد شود.
مقاله پژوهشی
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
مریم کاظمی سهلوانی؛ ملیحه علی مندگاری؛ علی روحانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه‌های مردان به‌عنوان والد ناتنی و چالش‌های ارتباطی آنان با فرزند ناتنی طراحی شده است. روش پژوهش، کیفی و به‌شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای انجام شده است. 15 نفر از مردان ساکن در شهر اصفهان که تجربۀ ازدواج مجدد پس از طلاق و زندگی در خانواده با حضور فرزند ناتنی را داشتند، به‌صورت هدفمند و به‌شیوۀ نمونه‌گیری نظری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه‌های مردان به‌عنوان والد ناتنی و چالش‌های ارتباطی آنان با فرزند ناتنی طراحی شده است. روش پژوهش، کیفی و به‌شیوۀ نظریۀ زمینه‌ای انجام شده است. 15 نفر از مردان ساکن در شهر اصفهان که تجربۀ ازدواج مجدد پس از طلاق و زندگی در خانواده با حضور فرزند ناتنی را داشتند، به‌صورت هدفمند و به‌شیوۀ نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. داده‌ها به‌شیوۀ مصاحبۀ عمیق، گردآوری و به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. نتایج نشان داد «کارکردزدایی ناشی از فشار نقش» به‌عنوان مقولۀ هسته، عملکرد خانوادگیِ خانوادۀ ناتنی را مسئله‌مند می‌کند. مردان مشارکت‌کننده به‌دلیل طیفی از شرایط فردی، بسترهای کارکردزدای درون / برون خانوادگی و فراگردهای فرهنگی - اجتماعیِ هنجار‌ها، فشار نقش سنگینی را احساس کرده بودند که رضایت‌مندی آنان از زندگی در این نوع خانواده‌ها را چالش‌‌برانگیز می‌کند. مردان مشارکت‌کننده خواستار برقراری ساختار و نظم سنتی خانواده و ثبات مفاهیم مردانگی در خانواده بودند؛ اما شرایط متفاوتی ازجمله ارجح‌بودن فرزند بر همسر، بی‌قدرتی والدگری و ... موجب بی‌ثباتی حوزۀ مردانه در خانواده و تشدید نارضایتی آنان شده بود. مردان مشارکت‌کننده در مواجهه با فشارِ نقش تجربه‌شده و نارضایتی حاصل از آن، راهبردهای متفاوتی ازجمله راهبرد پیشگیرانه و ناسازگارانه را انتخاب می‌کنند. راهبرد پیشگیرانه، پیامدی سازنده‌داشته و موجب تقویت حریم خانوادگی شده است؛ اما راهبرد ناسازگارانه منجر به طلاق مجدد شده بود؛ درنتیجه، عوامل زمینه‌ساز فشارِ نقش و راهبردهای اتخاذ‌شده، عملکرد خانوادگی خانواده‌های ناتنی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
مقاله پژوهشی
جرائم و آسیب های اقتصادی و اجتماعی و شیوه های نظارت بر آنها
آفاق رستمیان؛ علی رحمانی فیروزجاه؛ علی اصغر عباسی اسفجیر
چکیده
سوءاستفادۀ جنسی از افراد دارای معلولیت، مسئلهای شایع در جامعۀ معاصر است. بررسی آزار جنسی زنان معلول ازجمله موضوعاتی است که توجه چندانی را به خود اختصاص نداده است. بنابراین پژوهش حاضر، بهمنظور بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آزار جنسی زنان معلول استان مازندران صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش مبتنی ...
بیشتر
سوءاستفادۀ جنسی از افراد دارای معلولیت، مسئلهای شایع در جامعۀ معاصر است. بررسی آزار جنسی زنان معلول ازجمله موضوعاتی است که توجه چندانی را به خود اختصاص نداده است. بنابراین پژوهش حاضر، بهمنظور بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آزار جنسی زنان معلول استان مازندران صورت گرفته است. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر نظریۀ فعالیتهای روزمره و نظریۀ سبک زندگی است. روش پژوهش پیمایشی است. بهمنظور ﺟﻤﻊآوری داده، از پرسشنامه و برای تعیین اعتبار شاخصها از اعتبار سازهنظری استفاده شد. جمعیت پژوهش، زنان و دختران معلول استان مازندران است. با توجه به تفاوتهای فرهنگی و موقعیت جغرافیایی، استان مازندران به چهار نقطۀ-ساری، بابل، بهشهر و نور- تقسیم و برای تعیین حجم نمونه، از روش نمونه‌گیری خوشهای تصادفی ساده استفاده شده است. درمجموع 9417 نفر از زنان معلول شهرهای مزبور، به‌عنوان جامعۀ آماری انتخاب شدند. تعداد 400 پرسشنامه در بین افراد توزیع و درنهایت، 343 پرسشنامه توصیف و تحلیل شد. نتایج حاصل از به‌کارگیری آمارههای استنباطی حاکی از این است که متغیر سبک زندگی، دارای بیشترین ضریب همبستگی و بیشترین مقدار بتا (489/0) با متغیر وابستۀ آزار جنسی با اثرگذاری مثبت و مستقیم است. بنابراین فرضیۀ مربوط به اثرگذاری سبکزندگی بر آزار جنسی معلولان تأیید شد. مطابق آزمونهای استنباطی، دومین متغیر به‌لحاظ شدت اثرگذاری بر متغیر وابستۀ آزار جنسی، متغیر اهداف مناسب با بتای مشاهدهشدۀ 178/0 و اثرگذاری مثبت و مستقیم است؛ بنابراین، فرضیۀ مربوط به اثرگذاری اهداف مناسب بر آزار جنسی معلولان تأیید شد؛ اما متغیر حضور محافظ توانمند بر آزار جنسی معلولان اثر معناداری ندارد و بنابراین، فرضیۀ مربوط به اثرگذاری حضور محافظ توانمند بر آزار جنسی معلولان تأیید نشد.
مقاله پژوهشی
ازدواج و خانواده و آسیب های آن
زهرا فلک الدین؛ مسعود حاجی زاده میمندی؛ سید محسن موسوی؛ احمد کلاته ساداتی
چکیده
شادکامی در عصر حاضر به یک مسئلۀ مهم و حتی به یکی از ابعاد توسعۀ اجتماعی تبدیل شده است و زنان به‌ویژه مادران، نقش مهمی در تأمین این شادکامی در خانواده دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ نقش زنان سرپرست خانوار در شادکامی خانواده است که به روش کیفی و تکنیک تحلیل محتوا و مصاحبه با 20نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر یزد انجام گرفت. ...
بیشتر
شادکامی در عصر حاضر به یک مسئلۀ مهم و حتی به یکی از ابعاد توسعۀ اجتماعی تبدیل شده است و زنان به‌ویژه مادران، نقش مهمی در تأمین این شادکامی در خانواده دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ نقش زنان سرپرست خانوار در شادکامی خانواده است که به روش کیفی و تکنیک تحلیل محتوا و مصاحبه با 20نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر یزد انجام گرفت. از بین یافته‌های پژوهش، شش مفهوم نهاییِ «نگرش بازاندیشانه، مدیریت اقتصادی زندگی، طردگریزی فعالانه، استیگمای ناشی از فرهنگ، تلاش در جهت توسعه و تعمیق روابط اجتماعی و تمرکز ویژه بر تربیت و رشد همه‌جانبۀ فرزندان» به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که درواقع زنان پژوهش حاضر همۀ سعی و تلاش خویش را به کار می‌گرفتند که شادکامی را در بین فرزندان خویش به وجود آورند، مشکلات اقتصادی را مدیریت کنند و با داغ ننگ ناشی از سرپرست خانوار بودن و مشکلات پس از آن کنار بیایند، همچنین در روحیات خویش نوعی بازاندیشی مثبت داشته باشند و با تقویت روحیۀ خویش، برای شادکامی فرزندانشان تلاش کنند. درواقع آنان به‌دنبال آن بودند که نگاهی همه‌جانبه به نیازهای فرزندانشان، ازجمله نیازهای مالی-عاطفی- تعاملاتی، آموزشی، فراغتی داشته باشند که همۀ این تلاش‌ها و ایثار مادرانه، تحت عنوان مقولۀ «والدگری مضاعف» تشخیص داده شد؛ زیرا این زنان بیان می‌داشتند که بعد از پذیرش نقش سرپرستی خانوار، وظایف پدری و مادری را توأمان انجام می‌دهند که فراتر از وظایف مادرانگی صرف است. بر اساس نتایج پژوهش، توجه به نیازهای سرپرستان خانوار و توانمندسازی آنان متعاقب آن، بر شادکامی خانواده تأثیر دارد. توجه نهادهای حمایتی و سیاست‌گذاران اجتماعی- فرهنگی به زنان سرپرست خانوار توصیه می‌شود.
)
